Wywiad z Markiem Jarosem, psychologiem i psychoterapeutą z wieloletnim doświadczeniem, założycielem Kliniki Stresu w Warszawie.Czym jest lunatyzm?Marek Jaros: Somnambulizm, bo taka jest medyczna nazwa lunatyzmu, to wciąż niewyjaśniony naukowo fenomen, który objawia się chodzeniem podczas snu – somnambulicy wstają z łóżka, spacerują, potrafią wykonać wiele, czasem nawet celowych działań, tyle, że nic z tego nie pamiętają po przebudzeniu. Spotkałem kiedyś osobę, która w nocy potrafiła przemeblować mieszkanie – często była bardzo zdziwiona nad ranem. Lunatyk porusza się z otwartymi oczami, jednak jego świadomość jest uśpiona. W trakcie takich epizodów nie można z nim nawiązać kontaktu – wygląda to naprawdę dziwnie. Sporadyczne nocne spacery przytrafiają się dość często dzieciom i nie ma tu powodu do głębszych zmartwień. Jestem przekonany, że sporo rodziców ma takie doświadczenia, że ich pociechy wędrują nocą po domu z poduszką w ręku, przychodzą do sypialni rodziców, lub otwierają lodówkę, a rano o niczym nie pamiętają. Problem pojawia się w momencie, gdy te zachowania nie mijają wraz z dojrzewaniem i wejściem w dorosłe życie. Wówczas uznaje się to za zaburzenia snu.
Co jest uważane za przyczynę lunatyzmu?Nie wiemy dlaczego właściwie ludzie lunatykują – najwięcej podejrzeń pada na nocne zaburzenia oddechu. Ponadto stres, silne napięcie i negatywne emocje nocą często powodują różnego typu zaburzenia snu. U niektórych osób mogą one przyczyniać się do somnambulizmu. Zauważono, że u osób cierpiących na to zaburzenie, objawy nasilają się w sytuacji silnego, długotrwałego stresu
.Jak osoby wędrujące podczas snu mogą sobie z tym radzić? Czy somnambulizm można wyleczyć?Ponieważ nie są znane dokładne mechanizmy lunatykowania i ich przyczyny, to też nie ma z góry ustalonych sposobów leczenia. Najbardziej koncentrujemy się na szukaniu sposobów zapobiegania konsekwencjom poruszania się podczas snu, gdyż bywa to niebezpieczne – osoby te mają zaburzone poczucie równowagi i koordynacji ruchowej, często się obijają, przewracają. Lunatyk potrafi wsiąść do samochodu i zrobić sobie nocną wycieczkę po mieście, bywa więc groźnie – dlatego przede wszystkim należy zadbać o bezpieczeństwo nocnego wędrowca. Zaleca się też rozmaite techniki relaksacyjne i słynne „prowadzenie zdrowego trybu życia”, które nie jest sloganem, ale prawdopodobnie kluczowym czynnikiem, gdyż stres wydaje się ściśle związany z występowaniem epizodów lunatykowania. Dobrze sprawdza się także leczenie farmakologiczne oparte na niewielkich dawkach środków uspokajających
.Podobno pod żadnym pozorem nie wolno lunatykującej osoby budzić…To mit – krążą takie opowieści, że obudzenie lunatyka jest niebezpieczne, że może umrzeć, albo oszaleć… nic z tych rzeczy. Jeśli uda się obudzić nocnego spacerowicza, nic się specjalnego nie stanie, poza tym, że może być nieco zdezorientowany. Najczęściej jednak wcale to nie jest takie łatwe i najrozsądniejszą rzeczą, jaką możemy zrobić, to zaprowadzić go z powrotem do łóżka.